დიდოსტატის კონსტანტინეს მარჯვენა — კონსტანტინე გამსახურდიას ისტორიული რომანი.
რომანს საფუძვლად უდევს სვეტიცხოვლის მშენებლობის ნახევრად ლეგენდური ისტორია. მთავარი მოქმედი პირები არიან მეფე გიორგი I და სვეტიცხოვლის ხუროთმოძღვარი კონსტანტინე არსაკიძე.

ცნება – „თერგდალეული" – ორი მნიშვნელობით იხმარებოდა. ერთი, როგორც მეტსახელი (თიკუნი) იმ ახალგაზრდებისა, რომელნიც მე-19 საუკუნის 50-იან წლების მეორე ნახევარში რუსეთში წავიდნენ განათლების მისაღებად.რაკი მათ დარიალის ხეობაში საქართველოს საზღვარი და მდინარე თერგი გადალახეს, ხუმრობით, „თერგდალეული" შეარქვეს. მეორე, რაც უფრო არსებითი და მნიშვნელოვანია, „თერგდალეული" სახელია გარკვეული საზოგადოებრივი მოძრაობის წევრისა. ეს საზოგადოებრივი მოძრაობა არსებობდა მე-19 საუკუნის 60-იან წლებში.

,,თავსაფრიანი დედაკაცი” იმპრესიონისტული სტილით დაწერილი ნოველაა – შთაბეჭდილებათა ხატვა, მინიშნებები, მოკლე ფრაზები, ფრაგმენტული თხრობა. იმპრესიონიზმისთვისაც მთავარია სწორედ შთაბეჭდილებანი, უეცარი, მოულოდნელი განწყობილებანი, მომენტალურად დაფიქსირებული ფრაგმენტები სინამდვილისა. ამიტომაა ამ მოთხრობის საფუძველი ,,შემთხვევით შეხვედრილის ამბავი”, რომელიც მწერალმა გაიაზრა და თავსაფრიანი დედაკაცის მთელი ცხოვრება რამდენიმე გვერდზე დატია. ე. ი. დეტალებზე მინიშნებათა მეშვეობით გაშალა სიუჟეტი, გამოიყენა ლაკონური ხატვის ხერხი.

ჩვენს პატარა სამშობლოს “საქართველოს” უამრავი გენიალური პოეტი და მწერალი ჰყავს.მათ შორისაა აკაკი წერეთელი.მისი შესწავლ ნაწარმოებებს შორის არის ლექსი “სულიკო”.

აკაკი წერეთელი ლექსების სტრუქტურის მოდელირებისას იყენებდა კულტურის კოდებს (რელიგიურ, ფილოსოფიურ, ლიტერატურულსა თუ მითოლოგიურს), რომელთა დეკოდირებაც საშუალებას გვაძლევს სიღრმისეულად გავიაზროთ ამა თუ იმ ლექსის სათქმელი. ამჯერად, ამ პრინციპით წარმოჩენილია აკაკი ლექსი “აღმართ-აღმართი”.

იუმორი: კომიკურის ერთ-ერთი სახეა და გონებამახვილურ დაცინვას ნიშნავს, ხშირად იყენებენ მხ.ნაწარმოებებში. იუმორის დიდოსტატებად ითვლებიან: დავით კლდიაშვილი, ნოდარ დუმბაძე, გურამ დონაჩაშვილი და სხვები.
დავით კლდიაშვილის იუმორს თან ახლავს თანაგრძნობა, სიბრალული დაცინვის ობიექტის მიმართ, ასეთ ირონიას "ცრემლნარევ ირონიას" უწოდებენ.

ირონია: ირონია (მოჩვენებითობა, თვალთმაქცობა) – თავაზიანობით შენიღბული დაცინვა, დამცინავი გადაკვრით ნათქვამი (თავშეკავებული, მშვიდი, სერიოზული ტონი, გარეგნულად გამოხატული პატივისცემა)

საზოგადოებაში ყოველთვის არის ადამიანი,რომელსაც ბრბოსთან ბრძოლა უწევს.სოციუმის ნაწილი ფიქრობს,რომ ამ ბრძოლაში ადამიანი განწირულია.იმის მაგივრად,რომ სხვა აზრს ხალხმა პატივი სცეს,შეურაცხყოფას აყენებს.ამის შემდეგ ბრბოსა და ადამიანს შორის ჩნდება ბარიერი.ამის მაგალითია ვაჟა-ფშაველას „ალუდა ქეთელაური“.ალუდა,რომელიც სხვებისაგან განსხვავებით მტრის ვაჟკაცობას და რელიგიას პატივს სცემს,ბრბომ გაწირა.თუნდაც გავიხსენოთ გურამ დოჩანაშვილის „სამოსელი პირველის“ პერსონაჟი ბალახისფერი კაცი,რომელიც მხოლოდ იმიტომ გააძევეს ქალაქიდან,რომ კარაველებს არ მოსწონდათ პატიოსანი კაცი. საბოლოოდ კი ბრბოსთან ბრძოლას შეეწირა. სწორედ ეს ყველაფერი მოწმობს იმაზე,რომ ადამიანი ბრბოსთან უძლურია,ის განწირულია.საზოგადოება ვერასდროს ეგუება მისგან განსხვავებულ ადამიანს.

პოეზია ნიჭია, რომელიც ეძლევათ მხოლოდ ღვთის რჩეულებს – პოეტებს. პოეტობა მადლია, მაგრამ დიდი ტვირთიც არის, რადგან პოეტი იმისთვის არის მოვლენილი, რომ მისი ხალხის ტკივილი და სიხარული გაიზიაროს.

ი.ჭავჭავაძეს დიდად აწუხებს მისი დაჩაგრული ქვეყნის ბედი და თავს ვალდებულად გძნობს მის წინაშე. მისი აზრით პოეზია არ არის მხოლოდ საღამოს ბულბულის გალობა, არამედ ერის პატივისცემა და სიყვარულია. ჭეშმარიტი პოეტის დანიშნულებად თვლის ილია ღმერთის მცნების მიწვდენას თვალებახვეულ და დამუნჯებულ ხალხამდე. ამგვარი შედარებით პოეტს ეკისრება ანგელოზობა, რომელიც შუამავლობს ზეცასა და მიწას შორის. “პოეტში” ილია პოეტის შემოქმედებას ფრინველის საამურ ჭიკჭიკს ადარებს და ამბობს:

კაცია-ადამიანი?! — ქართველი მწერლის ილია ჭავჭავაძის სატირული მოთხრობა თავად ლუარსაბ თათქარიძეზე და მის ოჯახზე, რომელშიც გაშუქებულია მარადიული პრობლემა ადამიანის ცხოვრების არსისა. ერთი გამოგონილი პერსონაჟის მაგალითზე გაკრიტიკებულია ადამიანის ბიოლოგიური არსებობა. მოთხრობაში, ასევე, გაკრიტიკებულია იმდროინდელი ქართველები, როგორც თავად-აზნაურობა, ასევე გლეხები და მათი ზოგიერთი ჩვეულება.

,,თავსაფრიანი დედაკაცი” იმპრესიონისტული სტილით დაწერილი ნოველაა – შთაბეჭდილებათა ხატვა, მინიშნებები, მოკლე ფრაზები, ფრაგმენტული თხრობა. იმპრესიონიზმისთვისაც მთავარია სწორედ შთაბეჭდილებანი, უეცარი, მოულოდნელი განწყობილებანი, მომენტალურად დაფიქსირებული ფრაგმენტები სინამდვილისა. ამიტომაა ამ მოთხრობის საფუძველი ,,შემთხვევით შეხვედრილის ამბავი”, რომელიც მწერალმა გაიაზრა და თავსაფრიანი დედაკაცის მთელი ცხოვრება რამდენიმე გვერდზე დატია. ე. ი. დეტალებზე მინიშნებათა მეშვეობით გაშალა სიუჟეტი, გამოიყენა ლაკონური ხატვის ხერხი.
მწერალი ეპიგრაფის ბოლოს ხაზგასმით აღნიშნავს: ,,მე ვწერ ტავსაფრიან დედაკაცზე”.

ვეფხისტყაოსნის პროლოგი და ეპილოგი შინაარსობრივად გარკვეულ ტრადიციულ პრინციპზეა აგებული. პროლოგის დასაწყისში ავტორი ქებითა და ლოცვით მიმართავს სამყაროს შემოქმედს (1. და 2. სტროფები). ღვთისადმი მიმართვის შემდეგ რუსთაველი ქებას უძღვნის ამქვეყნიურ მეფეებს (3-5 სტროფები), სადაც იგი აღნიშნავს, რომ არ იცის, როგორ შეჰკადროს ხოტბის შესხმა თამარ მეფის „ლომს“. სიტყვა „ლომი“ პოემის მესამე სტროფში ნახმარია მეტაფორული მნიშვნელობით და აღნიშნავს თამარ მეფის მეუღლეს. ეპილოგში იგი უკვე საკუთარი სახელით — დავითითაამოხსენიებული. მეოთხე სტროფი საგანგებოდ საკუთრივ თამარ მეფეს ეძღვნება:

გალაქტიონ ტაბიძის პოეზიაში სიმბოლისტური ლიტერატურული პრინციპების გავლენით შექმნილი ერთ-ერთი ლექსია „თოვლი“, რომელიც დათარიღებულია 1916 წლით. იგი რომანტიკული სიყვარულით შთაგონებული პოეტური ნაშრომია. ესაა სიყვარულის ძლიერი გრძნობით განათებული ლირიკული გმირის აღსარება სატრფოს წარმოსახვითი აჩრდილის წინაშე, დიდი სიტყვიერი ხელოვნებითა და ღრმა ფსიქოლოგიზმით წარმოჩენა იმ წმინდა გრძნობისა, რომელიც ლირიკული გმირისთვის ცხოვრების საზრისად და ამქვეყნიური არსებობის ყველაზე დიდ მიზანსწრაფად ქცეულა.